Dorpskracht: inwoners in actie tegen stille armoede in Dijk en Waard

Aan de Forel in Zuid-Scharwoude beheert Silvia Zweep twee ruilkastjes. Het doel is simpel: delen wat je over hebt en elkaar helpen. In de kastjes kunnen mensen etenswaren, babyvoeding, hygiëneproducten, verzorgingsproducten en kleine cadeaus plaatsen of meenemen.

Een nieuw doel na longcovid

Silvia vertelt hoe ze ooit op het idee kwam: “Ik werkte met heel veel plezier als sociaal pedagogisch medewerker tot ik werd getroffen door longcovid. Ik raakte in de ziektewet en voelde me een tijdlang totaal nutteloos. Wat jarenlang mijn lust en leven was, viel allemaal weg. Ik besloot een ruilkastje neer te zetten voor de medemens die het slechter had dan ik, zodat ik door kon gaan met mensen helpen.”

Groot succes vanaf het begin

Het kastje bleek meteen een succes. “In no time stond de huiskamer vol met spullen die werden gebracht door mensen die graag wilden doneren, maar niet per se ruilen”, lacht Silvia. “Gelukkig wisten ook de mensen die spullen nodig hadden het kastje te vinden. Eerst vaak anoniem, in het donker of als er niemand thuis was. Die mensen zijn er nog steeds bij, maar de meesten ken ik inmiddels persoonlijk. Ik ken hun verhaal en weet wie ze zijn. Als ze iets nodig hebben dan maak ik gebruik van mijn netwerk om te helpen waar dat kan. Ik oordeel niet, nooit. Naast producten bied ik vaak ook een luisterend oor.”

Donaties uit de buurt

Van tandpasta tot pastasaus en van maandverband tot verse groentes: in de kastjes is van alles te vinden. Dorpsgenoten doneren regelmatig, maar er zijn ook mensen die eenmalig een grote donatie doen. “Ik word bijvoorbeeld gesponsord door een tuinder uit de omgeving die mij groentes, uien en fruit brengt. En er is een lieve weldoener die ik een lijstje mag sturen met dingen die schaars of erg gewild zijn. Dan komt hij met tassen vol spullen, fantastisch.”

Hulp voor een groeiende groep

Het zijn niet alleen mensen die onder de armoedegrens leven die gebruikmaken van de kastjes. “Er is een groeiende groep mensen die wel een inkomen heeft, maar niet genoeg om van te leven”, vervolgt Silvia. Ze hebben geen recht op toeslagen of hulp van de gemeente of voedselbank, en zo komen ze in grote problemen. Of denk aan mensen die hun baan kwijtraken of ernstig ziek worden, maar wel een hoge hypotheek of dure leaseauto hebben. Dan kan het opeens hard bergafwaarts gaan hoor. Deze mensen zijn echt gered met producten uit de ruilkastjes. Ook mensen die van de ene op de andere dag op straat staan door bijvoorbeeld een relatiebreuk kunnen bij mij terecht voor crisishulp. Daarbij gaan de kinderen altijd voor, die help ik sowieso.”

Facebookpagina voor vraag en aanbod

Op haar Facebookpagina Ruilkastjes Forel Zuid-Scharwoude wordt vraag en aanbod gedeeld, sponsors worden bedankt en Silvia deelt er foto’s van de soep of maaltijden die ze maakt met groentes die ze overheeft. “Soms zijn het kratten vol, zonde om dat weg te gooien!” Uiteraard kunnen mensen dan weer een gratis portie bij haar komen ophalen.

Steun van het gezin

Haar man en kinderen staan pal achter Silvia en zijn heel trots op haar. Maar ze zijn er ook om grenzen aan te geven. “Anders verandert mijn huis echt in een dependance van de Voedselbank”, lacht Silvia. Qua gezondheid is het weleens beter om soms pas op de plaats te maken. Maar daar wil Silvia niks van weten. “Mensen helpen en de dankbaarheid van gebruikers van de kastjes geeft mij ontzettend veel energie. Zo lang het nodig is ga ik ermee door.”

Hoe u kunt helpen

Wilt u Silvia helpen? Met de groene Geniet van ’t Goede-bonnen van de Postcode Loterij kan zij veel mensen helpen. Ook luiers, incontinentiemiddelen en flessen limonadesiroop zijn meer dan welkom. U kunt Silvia bereiken op 06-42805236.

In Sint Pancras heeft Ingrid Kunst-de Bruin haar voedselkastje. Daarmee helpt ze dorpsgenoten die moeite hebben om rond te komen, vaak ouderen of mensen met een minimuminkomen. Het kastje voorziet hen in basisproducten en zorgt ervoor dat er die avond weer eten op tafel staat.

Verborgen armoede

“Ik ben begonnen omdat ik iets las over voedselkastjes en buurtkastjes en dat leek me een mooie manier om dit ook in ons dorp te plaatsen, omdat deze voorziening er nog niet was. Ook in mijn dorp is er veel verborgen armoede”, vertelt Ingrid.

Meer dan voedsel alleen

Ingrid oordeelt niet, maar maakt juist een praatje met bezoekers. Zo doorbreekt ze ook eenzaamheid, die vaak samenhangt met geldzorgen. Bezoekers zijn snel dankbaar. “Als ik een praatje maak hoor ik dat mensen net niet in aanmerking komen voor de voedselbank maar toch de maand niet rondkomen. Mensen die werken en bijvoorbeeld door omstandigheden te veel lasten hebben, of mensen met een ‘krasje’ weten mijn weggeefkastje gelukkig ook te vinden. Soms is het maar voor even, totdat mensen weer uit hun dal zijn geklommen. Dan kan het kastje van onschatbare waarde zijn.”

Donaties uit het dorp

Regelmatig doneren dorpsgenoten een tasje boodschappen of verzorgingsproducten, waardoor het kastje blijft bestaan. “Samen met tasjes producten die gebracht worden heb ik ook mensen die geld doneren zodat ik boodschappen kan doen. Tevens dragen Lief Langedijk en het Kossen Leijenfonds bij. Om de drempel te verlagen om het deurtje open te doen, staan er ook boeken in. Ik begrijp heel goed dat er dikwijls veel schaamte bij komt kijken.”

Sint Pancras in actie

“Wie goed doet, goed ontmoet”, zegt Ingrid, en dat geeft haar steeds opnieuw de energie om voor anderen klaar te staan. Op Facebook vindt u haar initiatief op Buurtkastje Sint Pancras. Daarnaast organiseert ze samen met haar vriendin Annemiek, ook uit Sint Pancras, elk jaar de actie Sint Pancras in actie. Hun doel: ieder kind in het dorp verdient een cadeautje op pakjesavond.

“Vanaf oktober zamelen we geld en spullen in voor cadeaus, maar ook praktische items als pyjama’s en natuurlijk veel lekkers. Inmiddels weten donateurs ons steeds beter te vinden en kunnen we we meer dan dertig gezinnen heel blij maken.”

Gezinnen kunnen zich aanmelden via sintsintpancras@gmail.com(Verwijst naar een e-mailadres). Om deze actie voort te kunnen zetten, zijn donaties essentieel. “Elke euro helpt. Ook nieuw speelgoed is meer dan welkom”, aldus Ingrid. Doneren kan via rekeningnummer NL20 RABO 0359 988 326 ten name van R. Kieft.

Na jaren van inzet voor verschillende Facebookgroepen en stichtingen besloot Anita Druijven uit Heerhugowaard twee jaar geleden Hulpgoed op te richten. Hulpgoed is een samenwerking van vrijwilligers die zich inzet voor mensen die het financieel moeilijk hebben. Er wordt niet gevraagd om loonstrookjes, de gedoneerde spullen zijn kosteloos en alle activiteiten worden open gedeeld met vrijwilligers, donateurs en ontvangers.

Spullen via loting verdeeld

Donaties komen vaak van particulieren, soms van bedrijven. De spullen – van speelgoed tot koelkasten, en van houdbare etenswaren tot kleding – worden in de besloten Facebookgroep aangeboden en via loting verdeeld, zodat iedereen kans maakt. Als er niemand is die het artikel wil hebben, gaat het naar een andere stichting of kringloopwinkel. Kleding wordt in de meeste gevallen naar een kledingbank of het Leger des Heils gebracht. Niets wordt zomaar weggegooid.

Laagdrempelig en vertrouwd

Lidmaatschap van de besloten Facebookgroep kan anoniem en zonder strenge vragen, wat laagdrempeligheid en vertrouwen biedt. “Maar natuurlijk wil ik wel dat de spullen alleen terechtkomen bij mensen die het echt nodig hebben”, vertelt Anita in haar huis aan de Tuin van Malina 37: het kloppende hart van Hulpgoed. “Inmiddels heb ik daar wel voelsprieten voor ontwikkeld, maar het is weleens gebeurd dat er misbruik van werd gemaakt. Dan zag ik een gegeven wasmachine op Marktplaats staan.”

Afhaalmomenten op woensdag

Elke woensdag is er een afhaalmoment van spullen die door loting zijn gewonnen, vaak een sociaal gebeuren. Het is haar enige vrije dag, want Anita doet dit vrijwilligerswerk naast haar baan in de ouderenzorg. “Best druk ja”, lacht ze. “Maar het helpen geeft me ook enorm veel energie. Bovendien is het elke woensdag feest hier, met allemaal blije mensen. Daar geniet ik enorm van.”

Donatiecontainer achter het huis

Donaties krijgt Anita vanuit de hele gemeente, en daarbuiten. “Ook heb ik goed contact met opruimcoaches en mag ik huisraad ophalen na een overlijden. Familie is altijd blij als de spullen van hun vader of moeder een nieuwe bestemming krijgen.”

Het initiatief kent ook een inzamelpunt in Noord-Scharwoude, zodat Anita de hele gemeente kan helpen. Er staat een container voor donaties achter haar huisadres, herkenbaar aan de Friese klompjes. “Daar wordt goed gebruik van gemaakt. Soms kijk ik meerdere keren per dag en het is elke keer weer een mooie verrassing wat er nu weer in zit”, vertelt ze.

Persoonlijke motivatie

Haar motivatie komt uit eigen ervaring met armoede en de wens om anderen te helpen. “Er is veel verborgen armoede, mensen komen er vaak niet zelf uit, maar lopen daar niet mee te koop. Alle hulp is dan welkom.” Ook zij ziet een groeiende groep mensen die het voor de buitenwereld voor elkaar hebben, maar nauwelijks de eindjes aan elkaar kunnen knopen. “Deze groep heeft echt grote problemen als de wasmachine ermee stopt of als de feestdagen eraan komen. En die kunnen niet aankloppen bij de gangbare instanties.”

Samenwerking met vrijwilligers en familie

Anita steekt veel tijd en energie in haar vrijwilligerswerk. “De blijdschap van een kind dat speelgoed krijgt, iemand die dolblij is met een bank of zelfs een potje hazelnootpasta, dat doet je wat”, zegt ze. “Maar zonder al mijn mede-vrijwilligers en mijn echtgenoot kan ik dit niet doen! Zij helpen met sorteren, stellen hun schuur ter beschikking om spullen op te slaan en mijn man rijdt regelmatig even langs een donateur om iets op te halen.”

Meer informatie over Hulpgoed

Alle info over Hulpgoed vindt u op www.hulpgoed.nl(Verwijst naar een externe website) of op de Facebookpagina Hulpgoed. De besloten Facebookgroep waar  spullen worden aangeboden en verloot vindt u op dijk en waard en omg voor elkaar.(Verwijst naar een externe website)